Börülce Teltoru mu? Doğru, Börülce Ekşilemesi mi?

Tarihimizde hayvan yemi olarak kullanılan Börülce bitkisi ile ilgili çok enteresan bilgilere ulaşıyoruz.  İlk kez” “hangi Muğla’lı”  pişirmeyi akıl ettiyse çok iyi etmiş. Börülce yemeği Muğla’dan yayılmaya devam ediyor. Son 30 sene öncesine kadar sadece Muğla’da tarımı yapılmakta olan bir bitki olan Börülce, Muğla ilimizde turizmin yükselmesi ve etkisiyle yurdumuzun değişik yerlerine yayılmaya devam ediyor. Şimdilik Ege ve Akdeniz bölgelerimizde yetiştirilmekte olup mutfaklarımızda kullanılmaktadır. Marmara bölgesinde börülce yetiştiriciliği için denemeler yapıldığını biliyoruz.  Muğla ilimizde Beyaz börülce, Karnıkara ve Sırım cinslerini pazarlarda görmekteyiz.  “Beyaz börülce” dediğimiz cins ile lezzetli taze börülce yemekleri yapılırken “Karnıkara” tabir ettiğimiz cins ile kuru börülce yemekleri yapmaya ve yemeye bayılırız. Aslında börülce börülcedir işte. Her cinsini yemeye bayılırız.

Börülce, Fasulye ve bakla “fabiyaceae” (baklagiller) familyasının en önemli üyeleridir.

Çeşitli kaynaklarda; ilk kez 1492 yılında Kristof Kolomb’un Amerika’yı keşfinden sonra İspanyol denizciler tarafından Asya kıtasına ulaştırıldığı ve en fazla 250 sene önce Türk mutfağına girdiği yazmaktadır. Oysa Bodrum antik Myndos kenti kazılarında 1600 yıl öncesine ait kaplar içerisinde fasulye ve karnıkara tohumları bulunmuştur.  O halde fasulye ve börülce Anadolu’da çok eski dönemlerde bile bilinen ama sonradan unutulan bitkiler olmuştur.

Muğla yemekleri tanıtım platformunun başkanı olarak, Facebook ta “Muğla yemekleri Kültür ve paylaşım grubu” kurdum. Çok kısa sürede 3000 kişilik bir aile oluverdik. Muğla ilimizin 13 ilçesinden gönüllü arkadaşlarımız ile Muğla yemeklerini araştırıyoruz. Bazı yemeklerin isimleri bazı ilçelerde farklı olabiliyor. Amacım bilinen bir yemeğin hangi ilçemizde hangi isimle bilindiğini ortaya çıkartmaktı. Çok başarılı bir çalışma çıktı ortaya. “Börülce Teltoru” yemeğimizin resmini paylaşarak bu yemeğin ilçelerimizdeki ismini sordum. Muğla İli ve ilçelerinden 200 üzerince cevap geldi. Sonuç tam tahmin ettiğim gibiydi.

Sakar altı dediğimiz Akyaka’dan Fethiye’ye kadar olan bölgede yaşayan vatandaşlarımız “Börülce ekşilemesi” ve “ekşili börülce” derken.  Sakar üstü de Ula’dan, Muğla merkez ve Bodruma kadar olan bölgede “Börülce Teltoru” ve “ Börülce ekşilemesi” cevabını verdi. Burada ortaya çıkan en önemli sonuç Muğla genelinde “Teltor” kelimesinin ekşi anlamında kullanılmakta olduğuydu. O halde “Börülce Teltoru” ve “Börülce ekşilemesi” aynı yemektir diyebiliriz.

Şimdi gelelim Börülce Teltoru (ekşilemesi) tarifine.

BÖRÜLCE TELTORU

Malzemeler

1 kg yıkanıp doğranmış ve haşlanmış Taze börülce

1 tane doğranmış soğan

3-4 tane kurutulmuş biber

Zeytinyağı

4 diş sarımsak

2 kaşık un

1 limonun suyu

1 doğranmış domates

2 yeşilbiber

Yapılışı:

Tencereye koyduğunuz zeytinyağında 2 tane yeşilbiberleri kızartıp kenara alın.

Aynı tencereye doğranmış soğanı ilave edip kavurun. Kavurma işleminin sonuna doğru önce unu katıp köpürtün, ardından salçayı ilave ederek kavurmaya devam edin.

Bir miktar su ile kıvamlı bir sos elde edene kadar karıştırın. İçine doğranmış börülce, kuru biberler, kızarmış biber ve domatesi ilave ederek börülceler ile sos özdeşleşene kadar pişirin.

Ocaktan almadan önce dövülmüş sarımsak ve limon suyunu ilave edin.

Afiyet olsun.