Domatesten Parayı Aracı Kazanıyor

Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası tarafından domates üretimi yapan üreticiler, bir bir gezilirken üreticilerin üretim koşulları yerinde incelendi. Üreticiler kış boyunca ve hemen her dönemde domatese verdikleri emekleri ve riskleri anlatıp, büyükşehirlerdeki fiyatların kendilerine yansımadığından yakındılar. Rusya'ya ihracatın durmasının ardından 1,5 yıldır üretim bile yapmadıklarını anlatan üreticiler gece-gündüz seranın içinde olduklarını, bir bebek bakımı gibi domatese baktıklarını anlattılar. Son yıllarda zirai girdilerin yüksekliğinden yakınan üreticiler, gübre ve tohumdaki yüksek fiyat ile karşılaştıkları riskleri anlattılar. Domatesin kilosunun maliyetinin 1 TL'yi bulduğunu,ihracatın dışında iç piyasada yüksek fiyat göremediklerini, hep aracıların kazandığını söylediler. Bin  bir emekle, yaz kış demeden serada çalışan ve emeklerinin karşılığını almak isteyen çiftçiler; girdi maliyetlerinin yüksekliği altında ezilmeye devam ediyor.

Domates üreticisi İzzet Üyük, bölgesel tarım politikalarının geliştirilmesini talep etti. Üyük, “Fethiye Karaçulha’da 8 dönüm serada  çiftçilik yapıyorum. Tamamında domates üretiyorum. Şu an halde piyasamız 1

Lira 30 Kuruş ile 1 lira 70 kuruş arasında değişiyor en kaliteli mal ve 50  kuruşa kadar iniyor. Burada üretici kazanmıyor. Maliyetler yüksek.  Tüketici aşırı fiyata mal yiyorum diyor. Arada paranın nereye gittiğini biz de bilmiyoruz. Dönüm maliyeti 8 ila 10 bin lira arasında değişiyor.  Toplamda 10 dönümde 8-10 ton mal satarız ya kurtarırız ya zarar ederiz.  Bizim bu dertlerden kurtuluşumuz taban fiyat uygulamasında. Sebzede taban  fiyat uygulaması yok. Sebze hariç tahılda, fındıkta taban fiyat uygulaması var fakat sebzede yok. Dünyada örtü altı üretimi doğal yapan tek yer  Türkiye. Türkiye hariç hiçbir ülkede güneş ışığı ile yetişmiyor sebze. En kalıntısız, Avrupa standartlarına uygun sebzeyi Türkiye işliyor ama Pazar bulamıyoruz. Bizi 1 lira 50 kuruş taban fiyat kurtarır. 1 kilo domatesin 1  lira maliyeti vardır.” dedi. Üreticileri ve komisyoncuları dinleyen Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası Kurulu Üyesi Ahmet Gürsu Özdemir de en çok üreticinin mağdur  olduğunun altını çizdi. Çiftçinin işinin zor dolduğunu söyleyen Ahmet  Gürsu Özdemir, “Şimdi biz neyi kanıtlamaya çalıştık: Çiftçiden başladık komisyoncuya kadar bayiye kadar geldik. Bir kilo domatesin maliyetini çıkartmaya çalıştık. Ben de bir bayiyim. Komisyoncu da bayii de Fethiye Ticaret ve Sanayi Odasının üyesi ama biz çiftçiyi de doğal üyemiz olarak görüyoruz. Şu anda bir kilo domatesin çiftçiye 1 liraya mal öğrendik. Komisyoncudan diğer hallere gidinceye kadarki maliyeti de aşağı yukarı öğrendik. Bir kilo domatesin komisyoncudan diğer hallere gidinceye kadarki maliyeti de aşağı yukarı 1 lira 50 kuruşa mal oluyor. Burada bu fiyatlara halden çıkan domatesin büyük şehirlerde nasıl oluyor da yüksek fiyatlardan satıldığını, biz de anlayamadık. Çok kötü bir süreçten geçiyoruz suçluyu bulamıyoruz. Bayiler finansördür. Sezon boyunca gelir çiftçi, parası yoktur, yazarlar. Ürün para etmezse para da almazlar. En çok cefa çekenlerden biri de bayilerdir. Komisyoncunun işi zor, bayiinin  işi zor ama çiftçinin işi daha da zor.” diye konuştu.