Köylerde ‘tatlı’ telaş başladı

Muğla’da köylüler tarafından üzüm hasadı sonrası pekmez ve bir çeşit tatlı olan peskel yapımı telaşı başladı. Kavaklıdere Çatak Mahallesi’nden Şadiye Yılmaz, yıllardır süregelen bir gelenek olan pekmez ve peskel yapımının inceliklerini anlattı.

Sevil Yılmaz Oluç

Muğla gibi Türkiye’nin pek çok yerinde üzüm hasadı başladı. Muğla’da özellikle köylüler tarafından her yıl üzüm hasadı sonrası yapılan üzüm pekmezi ve bu pekmezin içine kabak ve patlıcan konularak yapılan ve yerel adıyla peskel olarak tanınan tatlı da kış mevsiminde yiyenlerin içini ısıtacak. Muğla’nın Kavaklıdere İlçesi Çatak Mahallesi’nde yaşayan Şadiye Yılmaz, akrabalarıyla imece usulü yaptıkları pekmez ve peskel tatlısının inceliklerini anlattı. Şadiye Yılmaz, yıllardır süregelen bir gelenek olan pekmez yapımının yalnız başına zor olduğunu, bu nedenle her işte olduğu gibi akrabalarıyla bir araya gelerek pekmezi de imece usulü yaptıklarını dile getirdi. Pekmez için özel bir toprak kullandıklarını belirten Yılmaz, pekmezi nasıl yaptıklarını şu sözlerle ifade etti: “Biz önce pekmez yapacağımız üzümleri salkım salkım kesiyoruz. Sonra bu üzümleri şarakmana dediğimiz havuzun içinde ezerek suyunu çıkarıyoruz ve posasını ayırıyoruz. Çıkan üzüm suyunu süzüyoruz. Çevre köylerdeki bazı tarlalarda ve dağlarda bulunan beyaz bir toprak var. Bu topraktan bir miktar kazıp getiriyoruz. Üzüm suyunun içine koyarak karıştırıyoruz. Bu özel toprak pekmezin duru olmasını ve üzümün ekşiliğinin gitmesini sağlıyor. Daha sonra evimizin bahçesine ince uzun bir çukur kazıyoruz. Bu çukurun üzerine köprü gibi iki tane uzun taş koyuyoruz. Üzüm suyunu kaynatmak üzere kullanacağımız geniş tavaları bu taşların üzerine oturtuyoruz. Ardından çukurun içinde ateş yakıyoruz. En az 2-3 saat harlı ateşte üzüm suyunu rengi koyulaşana kadar pişiriyoruz. Pişmesine yakın pekmez taşmaması için derin bir kepçe yardımıyla aktarıyoruz. Pekmez koyulaşmaya başlayınca pişmiş oluyor ve ateşten alıyoruz.”

“BU BİZİM İÇİN TATLI BİR TELAŞ”

Pekmez, kabak ve patlıcandan yaptıkları peskel tatlısının da tarifini veren Yılmaz, “Peskel için kabak ya da patlıcan kullanıyoruz. Kendi bahçemizden topladığımız kabakları kabuklarını soyup dilim şeklinde doğruyoruz. Daha sonra bu kabakları kireçli suda birkaç saat bekletiyoruz. Bu sayede çıtır çıtır oluyor. Kabakları iyice yıkayarak kireçten arındırıyoruz. Daha sonra pişmekte olan pekmezin içine koyuyoruz.  Kabaklar pekmezin içinde siyahlaşana kadar pişiriyoruz. Kabakların içinde beyazlık kalırsa bu yeterince pişmediğini gösterir ve daha sonradan küflenebilir. Bazılarımız kabaktan yapıyoruz, bazılarımız patlıcan tercih ediyoruz.  Kışın afiyetle yiyoruz. Biz bunu yıllardır annelerimizden öğrendiğimiz şekilde yapmaya devam ediyoruz. Kendi çocuklarımıza da öğreterek bu geleneğin devam etmesini istiyoruz. Bu bizim için her yıl tatlı bir telaş.” diyerek sözlerini sonlandırdı.