Menteşe Kent Konseyi: “Uygulamanın meşru olmadığı açıktır”

***Menteşe Kent Konseyi, Muğla Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanarak Ulaşım Koordinasyon Merkezinin (UKOME) 24.06.2020 tarihli ve 2020/5-194 sayılı kararı ile onaylanmış olan il geneli yol üstü otopark uygulamasına ilişkin rapor yayımladı.

***Menteşe Kent Konseyi’nce yayımlanan raporda, açıklanan sebeplerle yol üstü otopark uygulamasının mevcut hali ile meşru olmadığı, yerel yönetimde şeffaflık ilkesi ve hemşehrilik hukuku kapsamında kentte yaşayanların uygulamaya ilişkin görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanmasının zorunlu olduğu vurgulandı.

BERİTAN YÜCEL

 Muğla Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanarak UKOME 24.06.2020 tarihli ve 2020/5-194 sayılı kararı ile onaylanmış olan il geneli yol üstü otopark uygulamasıyla ilgili tepkiler devam ediyor. Menteşe Kent Konseyi il geneli yol üstü otopark uygulamasına ilişkin rapor yayımladı. Kent Konseyi Yürütme Kurulu tarafından hazırlanan raporda, “Muğla kamuoyunca da bilindiği üzere geçtiğimiz günlerde Muğla Büyükşehir Belediyesi’nin yol üstü araç parklarının ücretlendirilmesine ilişkin uygulama başlatması yoğun bir tartışmaya yol açmıştır. Uygulama Menteşe, Ula, Yatağan, Dalaman ve Fethiye İlçelerinde 20 Mart tarihinde, “otopark” olarak ücretlendirilmesine karar verilen alanlara tabelaların çakılması ile kamuoyuna yansımış olup, akabinde Muğla Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan açıklamadan Bodrum, Milas, Datça ve Marmaris İlçelerine ilişkin olarak da hazırlıkların sürdüğü ve ihale sürecinde olunduğu öğrenilmiştir. Muğla kamuoyunda konu, genel hatları ile uygulamanın yasal dayanakları olup olmadığı ve daha önce yapılan benzer bir uygulamaya ilişkin açılan dava sonunda Muğla İdare mahkemesi ve İzmir Bölge İdare Mahkemesi’nce verilen kararlarla sınırlı olarak tartışılmaktadır” ifadeleri kullanıldı.

“UYGULAMA GERİ ALINMALIDIR”

Vatandaşlara uygun ve ulaşılabilir ücretsiz otopark alanı gösterilmeden gerçekleştirilen uygulamanın geri alınması gerektiğini vurgulayan Menteşe Kent Konseyi, “Açıklanan sebeplerle yol üstü otopark uygulamasının mevcut hali ile meşru olmadığı, yerel yönetimde şeffaflık ilkesi ve hemşehrilik hukuku kapsamında öncelikle kentte yaşayanların uygulamaya ilişkin görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanmasının zorunlu olduğu açıktır. Kent yaşamı bakımından ‘otopark ihtiyacının’ belirleyici önemde olduğu, Bu ihtiyacın karşılanmasının Belediye ve öncelikle Büyükşehir Belediyesine görev olarak yüklendiği, bu amaçla uzun yıllar boyunca inşa edilen yapılardan otopark bedellerinin tahsil edilmiş bulunduğu göz önünde tutulmalıdır. Yol üstü otopark alanlarının oluşturulduğu bölgelerde oturan ve ticaretle uğraşan hemşerilerimize uygun ve ulaşılabilir ücretsiz otopark alanı gösterilmeden gerçekleştirilen uygulama geri alınmalıdır” dedi.

Menteşe Kent Konseyi, konuya ilişkin yasallık tartışmasının 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu 7 ve 9. Maddeleri ve 30340 sayılı Otopark Yönetmeliği Hükümleri ile sınırlandırılarak yürütülmesi sağlıklı sonuçlara ulaşılmasını engellediğini belirtti.

“Anılan hükümler itibarı ile Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin konu ile ilgili karar alma yetkisine sahip olduğu açıktır” şeklinde görüş belirten Menteşe Kent Konseyi’nce şu ifadelere yer verildi:

“Ancak; yasal ve idari düzenleme ile bu konuda yetki tanınmış olması bir uygulama zorunluluğu yaratmadığı gibi, kent yönetimine ilişkin mevzuatın kalanını göz ardı etmeyi de haklı çıkarmamaktadır. Otopark ihtiyacının kent yaşamı açısından yaşamsal önemde olduğu, kentte ulaşım ve yerleşimin doğrudan sonucu olduğu bilinmektedir. Nitekim bu gerçeklikten hareketle gerek İmar Kanunu, gerek Belediye ve Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve gerekse de yürürlükteki Otopark yönetmeliğinin 4. ve 12. maddeleri kent merkezinde yapılacak yapılar için belediyelere otopark bedeli alma olanağı yaratmakta, mevzuat bu bedellerin erişilebilir genel ve bölgesel otoparklar yapımında kullanılmasını dayatmaktadır. Anılan Yönetmelikte 25/03/2021 tarihli resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 31434 sayılı Yönetmelikle değişiklik yapılarak ‘Otopark bedeli alınan parsellerin otopark ihtiyacının ilgili idarece karşılanması zorunludur. İdarelerce bedel alınmış olan parseller için bölge otoparkları ruhsat tarihinden itibaren en geç 3 yıl içinde tamamlanmak zorundadır’ hükmü de getirilmiştir. Bu kapsamda Menteşe İlçemizde de uzun yıllardır inşa edilen yapılardan otopark bedellerinin tahsil edildiği bilinmektedir. Kent yaşamı ve kent içi erişim olanakları açısından bu kadar belirleyici bir konunun sadece “yetki hükmüne” dayanılarak tartışılması, konuya ilişkin diğer mevzuatın ve yerleşik uygulamanın görmezden gelinmesi sorunun kaynaklarından biridir.”

“MAĞDURİYET OLUŞTURACAĞI DA AÇIKTIR”

Uygulamanın kapsadığı alanın Menteşe bakımından yoğun yerleşim ve ticari alanları kapsadığını belirten Menteşe Kent Konseyi, “Bu alanda oturan ve ticari faaliyet yürüten hemşerilerimizin otopark ihtiyacının nasıl karşılanacağına ilişkin hiçbir çalışma yapılmamış olması, konutuna ya da işyerine araçla gelecek insanların ücretlendirilen alanlar dışında otopark bulmak amacı ile trafik içinde seyirlerinin yaratacağı sıkışıklık gibi hususların mağduriyet oluşturacağı da açıktır. Yine uygulamaya konu tabelalarda çalışma gününün 7 gün olduğu, çalışma saatlerinin 08:00’da başlamak kaydıyla 22:00’a kadar uzun bir aralığı kapsadığı, bu itibarla mesai saatleri dışında ve hatta gece saatleri ve hafta sonu açısından dahi ücretlendirme sonucuna yol açabileceği değerlendirilmektedir” ifadelerini kullandı.

“KAMUOYUNA YANSITILMADAN TARTIŞILMASI, UYGULAMANIN YARATTIĞI SORUNU BÜYÜTMÜŞTÜR”

Menteşe Kent Konseyi, alınan kararın ‘hemşehrilik hukukuna’ aykırı bir şekilde kamuoyuna yansıtılmadan tartışılmasının uygulamanın yarattığı sorunu büyüttüğünü ifade etti. Menteşe Kent Konseyi, “5393 sayılı belediye kanunu ‘Hemşehrilik Hukuku’ başlıklı 13. Maddesi ‘Herkes ikamet ettiği beldenin hemşehrisidir. Hemşehrilerin, belediye karar ve hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme ve belediye idaresinin yardımlarından yararlanma hakları vardır’ şeklindedir. Yerel yönetimler bakımından ‘şeffaflık’ kavramı son yıllarda önemi giderek artan bir kavram olup, tüm seçilmişlerin başlıca taahhütlerindendir” dedi.

Menteşe Kent Konseyi son olarak raporda şu ifadelere yer verdi:

“İmar Kanunu ve Otopark yönetmeliği başta olmak üzere yasal mevzuatımız otopark sorununun çözümünü Belediyeler ve Büyükşehir Belediyelerinin görevi olarak tanımlamış, yapı ruhsatları kapsamında bu görevin ifası için otopark bedeli tahsil olanağı yaratmıştır.  Son yıllarda kamu otoritelerinin (merkezi ya da yerel) varoluş amacını oluşturan kamusal hizmetlerin genel kamu bütçesi dışına çıkarılarak bireysel ödemeye dayalı (kullanan öder) sistemlere dönüştürülmesi ‘vatandaşını müşteri olarak gören devlet’ görünümü yaratmıştır. Hali hazırda kamu kaynaklarından finanse edilen hizmetlerin, vatandaşlara ücret karşılığı kullanım şeklinde sunulması (örneğin kamu kaynakları ile yapılan otoyol ve köprülerin ücretlendirilmesi) sosyal devlet ilkesinden uzaklaşma tercihinin sonucudur. Yine kentimiz açısından önemli bir sorun ve konuyla ilgili bir uygulama olan Göcek Tüneli sorununun da, son derece haklı olarak, bu kapsamda tartışıldığı günlerde kamu kaynakları kullanılarak yapılan yolların ticari işletmeye açılması bu tercihten bağımsız düşünülemez.”