Ülkemizin özellikle de bölgemizin en önemli gelir kaynaklarından turizm uygulanan yanlış politikalarla son yıllarda umut olmaktan çok umutsuzluk olma yolunda ilerliyor. Bölgemize gelen turistlerin sadece deniz kum güneş üçlemesiyle geldiğini düşünen turizm yatırımcıları yapılan yanlışları anlamakta zorluk çekiyor. Tarih 28 Haziran Marmaris sokaklarında dolaşıyoruz. Her dükkanın önünde bir tabure ve üzerinde bir işletmeci oturmuş yoldan gelip geçeni izliyor. Beş yıldır Marmaris’e gelmeyen bir arkadaşım ile sokakları dolaşırken benim dikkatimi çeken onunda dikkatini çekmiş olacak ki serzenişle zordu? “Bu esnafa ne oldu? Önceden böyle değildi.” Biraz daha yürüdükten sonra çay içebileceğimiz bir yerde mola verdik. Etrafımızda Marmaris’te yaşayanlar vardı ve başladı sohbet. Hepside turist sayısından dertli. Esnaflar eskisi gibi bırakın alış verişi dükkana giren bile yok diye feryat ediyor. Durumun tespitinin aylar öncesinde yerel yönetimler ve turizmciler tarafından yapılmaya çalışıldığını hatırlıyorum. Yurt içi ve yurt dışı fuarlarda tanıtımların yapıldığını bölgeye turist çekmek için çaba sarf edildiğin hatırlıyorum. Ancak yapılan en büyük yanlış gelenlere sunulan çok yıldızlı hizmetler.

***

Çok büyük oteller yapmakla dünya mutfağı restoranlar açmakla turist gelmiyor. Turist geldiği yerde sadece denize girip yatıp uyumuyor, onlar geldiği yerlerde insanın en temel arzusunu istiyor öğrenmek! Yerel yaşamı, yerel yiyecekleri, yerel kıyafetleri vb. biz ne veriyoruz. Her şey dahil otellerde pizza, Makarna, suşi, steak tavuk, hamburger vb. hangi her şey dahil otelde kapama, bamya, ot ekşilemesi, tarhana çorbası var? hiç birinde yok.

***

Sözüm ona turizm yapıyoruz. Turistleri sadece denize girip para harcayacak birer bankamatik gibi görerek onlardan alabildiğimizin en fazlasını almaya çalışıyoruz. Bir otel düşünün otel içinde açılmış stantlarda Bodrum Mandalina lokumu, Bodrum Mandalina gazozu, Bodrum Mandalina kolonyası satıyorsunuz. Otelin bahçesinde Palmiyeler ve muz ağaçları var. Otel Bodrum’da! Sen Bodrum mandalinasının ağacını bile sergilemeden ürünlerini bak bunlar burada yetişiyor diyerek satmaya çalışıyorsun. Sürgün olarak geldiği Bodrum’u, Bodrum yapan isimlerin başında gelen Cevat Şakir Kabaağaçlı, namı diğer Halikarnas Balıkçısı bugünleri görse gözlerini kaybederdi. Çok iyi bir yazardı, çok iyi bir ressamdı, çok iyi bir şairdi. Bir kere çok iyi bir insandı. En önemlisi, bilim dünyasında yepyeni ve bilmediğimiz bir kapı açmıştır. Daha doğrusu bizim, bize gösterilmeyen bizimde yadsıdığımız ama Batının bize zorla açtığı bir kapıyı Balıkçı kapatıp yeni bir kapı açmıştır. Oda, medeniyetin Yunan’da değil Anadolu topraklarında başladığı. Özellikle Batı Anadolu’dan Yunanistan’a geçtiğidir. Hem de arada 100 sene fark vardır.

***

Medeniyetin merkezi Anadolu’ya tatil için gelen turistlerden alınan veriler ise tamamen içler acısı. Tatilden memnun kaldığında acentesine geri bildirimde bulunarak teşekkür edenlerin oranı sadece yüzde 6. Kültür turlarına katılan iki kişiden biri diğer kültür turlarını da alıyor. 10 kişiden sekizi deniz tarafında oda istiyor. Odaya eklenen üçüncü yatakların konforu yetersiz bulunuyor. Bir haftadan kısa tatil yapanlar yüzde 49, bir hafta yüzde 46, bir hafta üstü yüzde 5 oranlarında. Bebekli aileler oda konforu ve temizlik hizmetlerine, 2-12 yaş çocuklu aileler büfe çeşitliliği ve yemek hizmetlerine önem veriyor. Yurtiçi konaklamalarda tüketiciler menünün kırmızı et ağırlıklı olmasını istiyor. Gelen turistlerin yüzde 70’i yüksekokul ve üstü eğitim almış, yüzde 24’ü lise, yüzde 6’sı ilköğretim mezunu. Böyle bir turist yapısına hizmet verecek ekipte önemli kimle ve nasıl hizmet veriyoruz? İşte işin en büyük sırrı da burada! Makamları işgal edenler artık koltuktan güç almak yerine güç vermeye başlarsa turizmde de yapılması hep geciken düzenlemeleri hızla yapabiliriz. Ortak akıla turizm gelirlerimizi katlamamız çok kolay olacak.