Ünlü Arkeolog Halet Çambel’i Andılar

Muğla Büyükşehir Belediyesi bünyesinde faaliyet gösteren Nilüfer Caner 100 Yaş Evi’nde Prof. Dr. Halet Çambel Anma programında duygu dolu anlar yaşandı.

Sinem KARAKAYA

Muğla Büyükşehir Belediyesi’nin 60 yaş üstü vatandaşların sosyal yaşama daha aktif katılmalarını sağlamak amacıyla hizmete sunduğu Nilüfer Caner 100 Yaş Evi’nde Muğla Sanatseverler Derneği ile ortaklaşa düzenlenen ünlü arkeolog Prof. Dr. Halet Çambel Anma programı düzenlendi.

Program kapsamında Muğla Sanatseverler Derneği Başkanı Sadettin Özbek, Halet Çambel’in biyografisini 100 Yaş Evi üyelerine aktardı.

Muğla Sanatseverler Derneği Başkanı Sadettin Özbek; “Halet Çambel, 27 Ağustos 1916 tarihinde Atatürk‘ün yakın arkadaşlarından Hasan Cemil Çambel ve Remziye Hanım’ın üçüncü çocuğu olarak askeri ataşelik görevi sırasında Berlin‘de doğmuştur. I. Dünya Savaşı sonrasında anne babası ile bir süre İsviçre ve Avusturya‘da yaşadıktan sonra 1924 yılında İstanbul‘a döndüler. Ortaokulu şimdiki adıyla Robert Kolej‘de okudu. Lise yıllarında eskrim sporunda ustalaştı. 1930 yılında eskrim antrenmanına başladı. İlk Türk bayan sporcu olarak 1936 yılı Berlin Olimpiyatı’na eskrimci olarak katıldı. Önce İstanbul Üniversitesi’nde daha sonra 1935 yılında Paris Sorbonne Üniversitesi’nde arkeoloji okudu. 1940 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde asistan oldu. Doktorasını da aynı üniversitede yaptı. 1944 yılında doktor oldu. Üniversitede; arkeoloji ve Ön Asyalı diller (Hititçe, Asurcu, İbranice) okudu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nin prestijli Prehistorya Anabilim Dalının kurucusudur. Halet Çambel yurtdışındaki üniversite eğitimi bitip de Türkiye’ye döndüğünde kendisinden altı yaş daha büyük, tanınmış şair ve sonradan ödül kazanan mimar, Nail Çakırhan‘la 1938 yılında evlendi. Bundan sonraki 70 yıl onunla birlikte İstanbul Arnavutköy’deki baba evinde yaşadı. Halet Çambel Ceyhan nehri kıyısında yer alan, çift dilli yazıtı ve onlarca kabartmaları ile tanınan M.Ö. 7. yüzyıla tarihlenen Karatepe-Aslantaş (Azatiwataya) kalesinin kazısına önce genç bir arkeolog olarak katılır. 1950'li yılların başlangıcında Osmaniye İlinde Kadirli'ye yakın olan Karatepe antik Hitit şehrindeki yeni bulgular kariyerine kesin bir etki yapar. Alman Profesör Helmuth Theodor Bossert'in talebesi olarak başladığı Karatepe-Aslantaş projesine katılır ve ileride Hitit dilinin araştırılmasında çok önemli katkısı olur. 1960’larda Chicago Üniversitesi, Oriental Institute hocalarından Robert Braidwood ile beraber oluşturdukları Güneydoğu Anadolu Tarihöncesi Karma Araştırma Projesi kapsamında Diyarbakır yakınlarında bulunan Çayönü Höyük kazıları ile Türkiye’nin ilk disiplinler arası projesine imza atar. Proje konusu Neolitik dönemde göçebelikten yerleşik düzene, avcılık ve toplayıcılıktan üreticiliğe geçişin araştırılmasıdır. Halet Çambel de 12 Ocak 2014 tarihinde 98 yaşında Arnavutköy'deki evinde öldü. 2005 yılında Hollanda devletinin kültür ve kalkınmaya hizmet edenlere verdiği Prens Claus ödülünün sahibi oldu. 50 yıldan fazla bir zamanını prehistorya ve arkeolojiye adamıştır” dedi.

Program, Halet Çambel şiirlerinin okunmasıyla birlikte yönetmenliğini Aylin Eren ve Hasan Özgen’in yaptığı “Toroslar’da Bir Efsane” adlı belgesel filmi ile devam etti.  Bilim insanın yapmış olduğu çalışmalardan bilgi sahibi olan üyeler, böyle anlamlı günler düzenledikleri için Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Gürün'e teşekkür ettiler.