Yurdumuzu Yuvamızı Yaşlılığa Hazırlayalım

Geleceğe hazırlanmak, geçmişten başlar; sağlıklı nesiller için sağlıklı ailelerin sağlıklı gençlerinin baş göz edilmesiyle biyolojik miras güvence altına alınmaya çalışılır. Soyu devam ettirecek bebeklerin; sağlıklı doğumları ile birlikte sıcacık yuvalarında ana-baba kucağında büyümesi ve yetişmesi için giysileri, odası yatağı, oyun alanı, okulu ve çevresi, ailesi ve devleti tarafından bilim ve teknoloji destekli olarak sevgi ile düzenlenir, geliştirilir. Yaşlılık, biyopsikososyal regresyon olup bazen bir bebek kadar yarı ya da tam bağımlı hale gelebiliriz. Dolayısıyla yaşamımızın ilkbaharı ve yazında genelde göz ardı edilen yaşamımızın güzü ve kışı için; evimizi sokağımızı, mahallemizi ve şehrimizi hazırlamalıyız. Türkiye’de son yıllarda fiziksel ve psikolojik olarak yaşlılığa hazırlıkla ilgili birçok bilinçlendirme ya da farkındalık çalışması yapılmaktadır. Fiziksel, zihinsel ve hareket yetersizliğine rağmen yaşlıların yaşamın kıyısında değil, içinde kalması için Türkiye genelinde yerel yönetimler başta olmak üzere birçok mimar, şehir planlamacısı ve teknoloğun kolları sıvaması gerekir.

Genç ve yetişkin yaşamda sosyoekonomik hedeflerimizden biri güzel bir eve sahip olmak ve onu zevkimize göre döşemektir. Evinizin girişindeki basamağın yüksek oluşu, kapınızın zor açılışı, evin loşluğu, elinizin, ayağınızın takıldığı aksesuarlar, abartılı mobilyalar, kapısı dar ve küçük banyo tuvalet, yüksek küvet, güneş ve ışığın girmediği ısınmayan oda, tuvalete giden uzun koridorlar, üst kattaki odalar, her odadaki eşikler, yüksek ya da çok alçak yatak ve divanlar, kulpsuz ve tekerleksiz ağır eşyalar, çok yukarıda ya da çok aşağıda çekmeceler, raflar, cilalı döşemeler pek dikkatinizi çekmezken, bu detaylar yaşlıların yaşamını çekilmez hale getirebilir.

Her ne kadar günümüz teknolojisinde kumandalı, otomatik ısıya, ışığa, sese duyarlı açma-kapama ve hareket sistemleri ve ergonomik ev ürünleri gibi gelişmeler, yaşlı ve engellinin yaşamına büyük kolaylıklar getirmiş ise de hem yaşlının yeniliklere uyumunun zorluğundan hem de bu ürünlerin pahalı oluşundan dolayı yaşlıya uygun mekan düzenlemelerinde geleneksel yöntemleri bir süre daha önermeye devam etmeliyiz:

Mutfakta çalışma yüksekliği yaşlının ve engellinin oturarak ve fazla eğilmeden çalışacağı şekilde (65-70 cm) ayarlanmalıdır.

Küvet yerine, kaygan olmayan tabanlı ve döşemenin devamı olacak şekilde eşiksiz, tutmalı ve oturmalı duşa kabinler kullanmalıdır.

Merdivensiz yaşam alanları tercih edilmeli, aydınlık, kaymaz ve tutunma yerleri olan alanlarla, asansör ve kapı önlerinde katlanır oturma yerleri düzenlemeleri ile yaşlıların düşmeleri önlenmelidir.

Elektrik düğmeleri ve kapı zilleri, yaşlıların ve engellilerin kullanımına uygun şekilde oturma yüksekliğinde olmalıdır (otomatik para çekme makineleri de bu düzenlemeye dahildir).

Tüm eğlence ve alışveriş merkezlerindeki merdivenlerde, kapı girişlerinde, tuvalet ve salonlarda kaldırımlarda ve parklarda yaşlı ve engelinin hareketini kolaylaştırıcı düzenlemeler olmalıdır. Yürüyüş özgürlüğü şehir sosyolojisinin önemli katmanıdır. Yaşlıların güneşli bir öğle vakti bir dostla buluşmasının sağlayacağı mutluluk için kaldırımlar ve yaya geçitleri huzurlu yürüyüşlere açık olmalıdır. Genel olarak kireçlenmiş eklemlerin yaratacağı hareket kısıtlılığına ya da tekerlekli iskemlenin hareketine uygun mekanlar inşa edilmelidir. Kaldırımlarda ve merdiven yanlarında mutlaka rampalar olmalı, özellikle ana kapı genişliği 105 cm’den az olmamalı (Bizde vatandaşın sıklıkla girip çıktığı kurumlarda kapı genişliği genelde 70 cm’dir).

Toplu ulaşım araçlarının tümünde çocukların, yaşlıların ve engellilerin kolayca binmesini sağlayıcı otomatik açılır basamak ve içeride durmasını sağlayıcı düzenlemeler mutlaka bir an önce yapılmalıdır.