Bugün Cumhuriyet Bayramı

Doksan iki yaşına gelmiş bir rejimi, Osmanlı'nın küllerinden doğmuş yeni bir ülkenin doğumunu kutladığımız, önemli bir bayram. Nasıl ayakta kalacağını bilemeyen bir rejimden, güçlü bir ülkeye ve ekonomiye doğru gelişen doksan iki yılın sonunda Türk milleti, bu anlamlı günü sevinerek, gurur duyarak, mutlulukla kutlayacaktır.

Ancak bu bayram, bir kesim tarafından kendisine güvenen, geleceğine gururla bakan bir toplumun kutlayacağı gibi kutlanmayacak, "Cumhuriyet tehlikede" havasıyla gerilim oluşturulmak istenecektir. Aynı kesim, sanki cumhuriyet rejimi sorgulanıyormuş, tehlikedeymiş gibi meydan okumalar ve hamaset dolu yazı, nutuk ve gösterilerle gündeme gelecektir.

***

Türkiye'de cumhuriyet rejiminin herhangi biçimde alternatifi bulunmamaktadır, bunu isteyen, ağırlığı olan hiçbir kitle mevcut değildir. Osmanlı imparatorluğunu ihya etmek, yeniden hanedan oluşturmak Türkiye'nin gündemine gelmesi mümkün olmayan hususlardır. Sorun, cumhuriyet idaresi değil, aşırı merkeziyetçilik, demokratik hak ve özgürlükler alanının dar olmasıdır. Cumhuriyet, kuruluşunda Mustafa Kemal Atatürk'ün düşündüğü ve istediği, Osmanlı sonrasında toplumun kendisini yönetebilmesine olanak sağlayacağını bildiği rejimdi. Doksan iki yıl önce, Cumhuriyet değişik kanatlardan gelen tüm itirazlara ve muhalefete rağmen kabul edildi. O günden bu yana, bütün siyasi referanslarımız Atatürk ve Cumhuriyet kökenli olmayı sürdürüyor. Bu tarihi bir gerçek ve değişmeyecek.

***

1923'te, yanmış yakılmış ve nüfusunun büyük kısmı savaşlarda, göçlerde ölmüş, öldürülmüş bir toplumdan, kendisine inanan bir halk yaratmak çok zor bir görevdi. Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün bunu nasıl başardığını hepimiz biliyor ve iftihar ediyoruz. Ancak onun neredeyse bir asır önce başarmış olduklarının, bugün yeterli olduğunu düşünmek mümkün değil. Zira  Gazi Mustafa Kemal Atatürk Türkiye Cumhuriyeti muasır medeniyetler seviyesine çıkacak ilel ebet payidar kalacaktır demişti.

***

Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün Bizlere bıraktığı mirasa sahip çıkmak onu geliştirip yükseltmek hepimizin görevi. Cumhuriyetimiz  kökleşti, ancak onu faziletli kılan demokrasimiz bir türlü “muasır medeniyetler seviyesine” yaklaşamadı. Yada yaşlaşmasına izin verilmedi.

Kimi başarılı, kimi başarısız bir dizi darbe yaşandı, meşru iktidarlar alaşağı edilebildi. Cumhuriyet, demokrasi ve laiklik, bu toplumun temelinde eşit şekilde önem taşıyan üç unsurdur.

Cumhuriyetin en önemli unsurlarından biri olan “Yurtta sulh” ilkesine sahip çıkmak, siyasette şiddeti, demokraside askeri müdahaleyi reddetmekle başlar. Bunların yapılmadığı, yapılamadığı rejimler de isimlerini “Cumhuriyet” koyabilirler. Bunun örnekleri de bir hayli fazladır.

***

Hem cumhuriyet olan, hem de laik rejime sahip Suriye, demokrasiyi tamamen toplum yaşamından sildiği için, bugün haberlerde dahi görüntülerine bakmakta zorlandığımız bir felaket yaşıyor. Cumhuriyetin fazileti, demokratik olmasından, kişi hak ve özgürlüklerini temel almasından gelir. Eksikliklerimiz daima, cumhuriyet öncesi de, sonrası da, “ötekileştirme” siyasetinden, merkeziyetçilikten, tek tip insan yaratma saplantısından kaynaklandı. Cumhuriyet, demokrasi için mücadele edildikçe, bu mücadele demokratik ilkeler ve yöntemlerle yapıldıkça, laiklik, özgürleşme anlamında kullanıldıkça gerçekten faziletlidir.

***

Bunun korkulacak bir yönü olmadığı gibi, cumhuriyetin gelişmesine, serpilmesine tepki göstermenin de herhangi bir “ilerici” tavırla ilgisi yoktur, çünkü cumhuriyet, bir “kalıp” değildir. Yaşayan, üreten, gelişen bir sistemdir. Bu Cumhuriyet bayramı da, gelecek nice daha demokratik, daha özgür günlerde yaşayacağımız bayramlar da hepimize kutlu olsun.