CHP Muğla Milletvekili Avukat Gizem Özcan, 20 Mayıs Dünya Arı Günü dolayısıyla arıcılık sektöründe yaşanan yapısal sorunları Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine taşıdı. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın yanıtlaması istemiyle yazılı soru önergesi sunan Özcan, özellikle artan üretim maliyetleri, yetersiz destekleme politikaları ve sahte bal tehdidinin sektörün sürdürülebilirliğini tehdit ettiğine dikkat çekti.
“Arıcılık sadece bir üretim faaliyeti değil; aynı zamanda ekolojik denge ve gıda güvencesi açısından da hayati önemdedir” diyen Özcan, Muğlalı arıcıların yaşadığı çok yönlü mağduriyetlere vurgu yaptı.
Bal Üretiminde Düşüş, Maliyetlerde Fırlama
2024 itibarıyla arıcılıkta ciddi bir gerileme yaşandığını ifade eden Özcan, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre bal üretiminin 2023’teki 114 bin tondan 2024’te 95 bin tona düştüğünü, koloni başına verimin ise 12,45 kilogramdan 10,66 kilograma gerilediğini belirtti. Muğla özelinde ise bu verim 9,65 kilograma kadar düşmüş durumda.
Üretim maliyetlerinin neredeyse iki katına çıktığını dile getiren Özcan, Türkiye Arıcılar Birliği’nin verilerini paylaşarak, 2023’te kilogram başına 127 TL olan bal üretim maliyetinin 2024’te 261 TL’ye yükseldiğini aktardı. Buna rağmen üreticilere ne bir alım garantisi sunulduğunu ne de taban fiyat belirlendiğini vurgulayan Özcan, arıcılığın sürdürülebilirliğinin ciddi biçimde tehlikeye girdiğini ifade etti.
"Destekler Geç ve Enflasyon Karşısında Yetersiz Kalıyor"
Önergesinde arıcılık desteklerinin zamanında ve yeterli düzeyde yapılmadığını da gündeme getiren Özcan, destek ödemelerinin bir sonraki yıla sarkmasının üreticiyi büyük sıkıntıya soktuğunu söyledi. Kovan tespitinin aynı yıl içinde yapılarak ödemelerin hızlandırılması gerektiğini kaydetti.
Özcan ayrıca, arı kolonilerinin kış aylarında hayatta kalabilmesi için gerekli olan arı keki, yem ve şekerin özellikle küçük ölçekli ve göçer arıcılara öncelik verilerek hibe olarak sağlanması gerektiğini vurguladı.
Çam Balı Alarmı: Yangınlar ve Basra Böceği Krizi
2021 yılında yaşanan büyük orman yangınlarının ardından çam balı üretiminin bel kemiğini oluşturan basra böceği popülasyonunun ciddi zarar gördüğünü ifade eden Özcan, göçer arıcıların bu nedenle çok daha uzak bölgelere gitmek zorunda kaldığını belirtti. Özcan, çam balı üretiminin sürdürülebilirliği için Bakanlığın kapsamlı ve somut bir plan sunması gerektiğinin altını çizdi.
Sahte Bal Denetimi Güçlendirilmeli
Sahte bal üretimi ve satışının sektöre verdiği zararın da altını çizen Özcan, denetimlerin yalnızca son ürün üzerinde değil, üretimin her aşamasında yapılması gerektiğini belirtti. Ayrıca, işletme kayıt numarası olmayan ürünlerin e-ticaret platformlarında satışına izin verilmemesi çağrısında bulundu.
Muğla’ya Balcılık Enstitüsü Talebi
Gizem Özcan, daha önce de TBMM’ye “Arı Yetiştiriciliği ve Balcılık Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Kurulması Hakkında Kanun Teklifi” sunmuştu. Sektördeki sorunların geçici desteklerle değil, uzun vadeli planlama ve bilimsel altyapı ile çözülebileceğine dikkat çeken Özcan, son açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Enflasyonun yükünü taşıyan, yangınların yarasını sarmaya çalışan, sahte balla rekabete zorlanan üreticimize sahip çıkmak sosyal devlet olmanın gereğidir.”
