GEKA Tarihi Ayağa Kaldırıyor

'Knidos Tiyatrosu ihtişamlı günlerine geri dönüyor. GEKA tarafından sağlanan destekle 2013 yılından bu yana devam eden çalışmalarla tarihi Knidos Tiyatrosu turizm envanteri için değerini arttırmaya devam ediyor. İlk kez M.Ö. 2'nci yüzyılda inşa edildiği düşünülen tiyatro, M.S. 1-2 yüzyıllarda son şeklini almasının ardından ilk kez restorasyon çalışmaları yapılarak turizme kazandırılacak.     Güney Ege Kalkınma Ajansı’nın 2013 yılı Turizm Altyapısı Mali Destek Programı kapsamında ilan ettiği proje çağrısına yönelik olarak, Datça Kaymakamlığı ve Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından ortaklaşa hazırlanan 'Knidos Tiyatrosu Röleve, Restitüsyon, Restorasyon, Çevre Düzenleme Projesi' 705 bin 898,50 TL destek almaya hak kazanmıştı. Datça ilçesindeki Knidos Antik Kenti'nde tiyatronun ayağa kaldırılması için çalışmalar sürerken, Datça’da toplanan GEKA Yönetim kurulu üyeleri çalışmaları yerinde inceledi.

GEKA dönem Başkanı Denizli Valisi Şükrü Kocatepe, Muğla Valisi Amir Çiçek, Aydın Valisi Erol Ayyıldız Datça Knidos antik kentinde yapılan çalışmaları yerinde inceledi. Yaklaşık 30 yıl önce Datça’da Kaymakamlık yapan Denizli Valisi ve GEKA Dönem Başkanı Şükrü Kocatepe, Knidos antik kentinin Muğla için çok önemli ören yerlerinden birisi olduğunu belirtirken, antik kentin Datça’da görev yaptığı yıllarda sık sık geldiğini açıkladı. Muğla Valisi Amir Çiçek, GEKA tarafından Knidos Antik Kenti’nin Küçük Tiyatro’su için 2014 yılında Turizm Altyapısı Mali Destek Programı kapsamında destek sağlandığını, Muğla’nın tarihi ve ören yerlerinin GEKA’nın mali desteği ile yer altındaki tarihi değerlerin gün yüzüne çıkarıldığını belirtti. Vali Çiçek, Muğla’da turizmin 12 aya yayılması kapsamında Ören yerlerinin büyük taşıdığını belirtirken, Muğla’nın deniz, kum ve güneşin yanı sıra, kültür turizminin de önemli destinasyonlarından birisi olduğunu açıkladı.

Güney Ege Kalkınma Ajansının (GEKA) 2013 yılı Turizm Altyapısı Mali Destek Programında "Knidos Tiyatrosu Röleve, Restitüsyon, Restorasyon, Çevre Düzenleme Projesi" 705 bin lira destek almaya hak kazanmıştı. Projenin toplam bütçesinin 941 bin lira olurken, GEKA yüzde 75‘lik bölümünü, geri kalan yüzde 25’lik dilim ise Datça Kaymakamlığı ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından karşılanıyor.

18 ay sürmesi öngörülen projenin tamamlanması ile ziyaretçiler Knidos Tiyatrosu'nu sağlıklı bir şekilde gezebilecek. Kültürel ve sanatsal etkinliklerin gerçekleştirilebileceği bir mekân haline dönüşmesi beklenen antik tiyatro, oturma sıralarının kullanılabilir olduğu durumda yaklaşık 5 bin kişilik kapasiteye sahip. Tiyatronun orkestra alanı daire planlı olup, Anadolu'da tonozlu girişlere sahip en erken tiyatrolardan birisi olma özelliğini taşıyor.

Tiyatro'nun tarihçesi

Ana kara bölümünde yamacın güneyinde ve ticari limana hakim konumda inşa edilen küçük tiyatro, Greko-Romen tarzda olup yaklaşık 5 bin kişiliktir. Orkestra at nalı formundadır. Seyirci sıralarının uç noktalarında, doğu ve batıya yerleştirilmiş tonozlu iki giriş bulunmaktadır. İki katkı olduğu düşünülen sahne binası birçok kez tadilat görmüştür. Bulunan mimari bloklar, sütunlar ve heykeller sahne binasının nişlerle ve bunların içlerine yerleştirilmiş heykellerle süslendiğini göstermektedir. İlk kez M.Ö. 2'nci yüzyılda inşa edildiği düşünülen tiyatro, M.S. 1-2 yüzyıllarda son şeklini almıştır.

1850'li yıllarda Ch. Newton tarafından kısmen kazılan tiyatroda, 1970'lerde Amerikalı arkeologlar tiyatronun Cavea ve sahne bölümünü neredeyse tamamen açığa çıkartmış, orkestra bölümünde ve batı analemmanın dışında kalan son dolgu toprak 2006 ve 2013 yıllarında Türk arkeologlarca kazılmış, Knidos'un iki tiyatrosundan biri olan 'Küçük Tiyatro' tümüyle gün yüzüne çıkartılmıştı.

İlk kez kazılmaya başladığından bugüne yaklaşık 160 yıl geçtikten sonra limana hakim konumu ile eşiz bir manzaraya sahip olan bu görkemli anıtın eski ihtişamlı günlerine dönmesine yönelik çalışmalara hız verildi. Ören Yeri'nin hemen girişinde yer alan ve kente deniz yolu ile ulaşan ziyaretçilerin de ilk karşılaştıkları yapı olan tiyatronun, genel durumu ve ziyaret koşulları iyileştirilerek, içten ve dıştan aydınlatmalar sonrasında ziyarete açılması amaçlanıyor. Hasan Telli