Meclisten Geçti: Zeytin Ağaçları Taşınabilecek

Çevre Kanunu'nda yapılan değişiklikle, “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı kaldırıldı. Artık bir projeye başlanabilmesi için “ÇED Olumlu” kararı şart olacak. Bu karar olmadan projeye dair onay, izin, teşvik ve yapı ruhsatı verilemeyecek, yatırıma başlanamayacak ya da ihale edilemeyecek.

Bu düzenleme, “ÇED Gerekli Değildir” ifadesinin yol açtığı yanlış anlamaların önüne geçmeyi amaçlıyor.

Maden Ruhsatlarında Yeni Tanımlar ve Süreler

Maden Kanunu'nda yapılan değişikliklerle “rehabilitasyon”, “rehabilitasyon bedeli hesabı”, “kurul” ve “tahsil dairesi” gibi yeni tanımlar eklendi. “Çevre ile uyum teminatı” uygulaması kaldırılarak, bu yükümlülük rehabilitasyon bedeli adı altında bağımsız şekilde düzenlendi.

Ruhsat bedelinde yüzde 30 indirime gidilirken, bu tutarın aynısı rehabilitasyon bedeli olarak ayrıca alınacak. Bu bedel yalnızca rehabilitasyon amacıyla kullanılacak ve haczedilemeyecek.

Madencilik İzin Süreleri ve Kamu Kurum Görüşleri

Madencilik faaliyetleriyle ilgili izin süreçleri hızlandırılıyor. Korunan alanlarda madencilik projeleri için ilgili kurum görüşleri 3 ayda toplanacak; bu sürede yanıt verilmemesi halinde ilave 1 ay verilecek, yine cevap gelmezse izin verilmiş sayılacak. Orman alanları içinse 24 ay süreli bedelsiz izin verilecek.

Kültür varlığı tespiti durumunda ise Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın uygun görüşü gerekecek. Aksi halde yatırımcının zararının karşılanması için tazminat ödenecek.

Stratejik ve Kritik Madenlere Özel Kurallar

Kritik ve stratejik madenler tanımı netleştirildi. Bu madenler için acele kamulaştırma yapılabilecek ve ruhsat sahiplerine belirli miktarda stoklama zorunluluğu getirilebilecek. Hangi madenlerin bu kapsama gireceği, ilgili bakanlıkların görüşleriyle belirlenecek.

Zeytinlik Alanlarda Madencilik İzni

Zeytinlik alanlarda madencilik yapılmasının önü belirli koşullarda açıldı. Madencilik faaliyeti başka alanda yapılamıyorsa, zeytin ağaçları taşınacak. Taşınamayan durumlarda, en az iki katı zeytin ağacı başka bir alanda dikilerek zeytin sahası kurulacak. Taşınma ve yeni dikim masrafları ruhsat sahibine ait olacak.

Yenilenebilir Enerji Yatırımları İçin Yeni Teşvikler

Yenilenebilir enerji yatırımları destekleniyor:

• İzin, kira ve irtifak indirimleri 2030 yılı sonuna kadar uzatıldı.

• Rüzgar ve güneş enerjisi projelerinde imar ve ruhsat süreçleri kolaylaştırıldı.

• Kuş göç yolları üzerindeki projelerde ornitolojik gözlem zorunlu hale getirildi.

• Ön lisans veya üretim lisansı bulunan projeler için acele kamulaştırma yapılabilecek.

İmar ve Yapı Ruhsatlarında Bakanlık Yetkisi

Enerji Bakanlığı’na imar planı, yapı ruhsatı ve iş yeri açma ruhsatı düzenleme yetkisi verildi. Ayrıca geçmişte ruhsatsız olarak kurulmuş ve 2024 sonundan önce faaliyete geçen tesislere, Üretim Tesisi Uygunluk Belgesi verilerek ruhsatsızlık sorununa çözüm getirildi.

Ruhsatlar, Cezalar ve Üretim Yükümlülükleri

• Rehabilitasyon yükümlülüklerini yerine getirmeyen kamu kurumları için faaliyet durdurma uygulanacak.

• 3 yıl boyunca yetersiz üretim yapan ruhsatlara yönelik para cezası ve iptal cezaları kaldırıldı.

• Arama faaliyetleri dönemsel olarak yeniden yapılandırıldı; faaliyet raporlarının zamanında verilmemesi durumunda ruhsatlar iptal edilecek.

Krom Madeni, Tablodan Çıkarıldı

Krom madeni, Londra Metal Borsası'nda işlem görmediği gerekçesiyle devlet hakkı oranlarının bulunduğu tablodan çıkarıldı ve genel hükümlere tabi hale getirildi.

Yasa Ne Zaman Yürürlüğe Girecek?

Yasa ile getirilen bazı yükümlülükler (rehabilitasyon bedeli gibi) 1 Ocak 2026 itibarıyla uygulanacak. Teminat mektupları olan ruhsat sahiplerinin ise bir yıl içinde nakdi ödeme yapması zorunlu olacak.

Değerlendirme: Ne Anlama Geliyor?

Yeni düzenlemelerle:

• Çevre koruması için prosedürler sıkılaştırılırken,

• Yatırım süreçleri hızlandırılıyor, bürokrasi azaltılıyor,

• Yenilenebilir enerji yatırımlarına büyük destek sağlanıyor,

• Zeytinlik ve orman gibi hassas alanlarda denge gözetiliyor.