Tohti’nin Nobel Barış Adaylığına İzmir’in Akademi Dünyasından Tam Destek

İzmir’in akademik dünyasından İlham Tohti’ye destek

İzmir’de çeşitli üniversitelerden akademisyenler, Uygur Türkü düşünür ve ekonomi uzmanı İlham Tohti’nin 2026 Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmesi için bir araya geldi. İzmir Atlı Spor Kulübü’nün şömineli salonunda düzenlenen yemekli toplantı, Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü, İzmir Düşünce Platformu, İlham Tohti İnisiyatif Hareketi, İzmir Yüksek Ticaretliler Derneği ve İsa Yusuf Alptekin Vakfı’nın ortak organizasyonuyla gerçekleştirildi.

Toplantıda, Çin’in baskıcı politikalarına karşı barışçıl mücadelesiyle tanınan Tohti’ye destek mesajları verildi. Akademisyenler, Çin tarafından haksız yere müebbet hapse mahkûm edilen Uygur aydınının özgürlüğü için uluslararası kamuoyunun daha güçlü bir tavır alması gerektiğini vurguladı.

Katılımcılar, benzer toplantıların önceki gün İstanbul’da yapıldığını, 30 Kasım 2025’te ise Ankara’da düzenleneceğini belirtti.

“Tohti, barışçıl mücadelenin entelektüel sembolü”

Ortak basın açıklamasında, İlham Tohti’nin yıllardır diyalog, hukuk ve barış ilkelerinden ödün vermeden çalıştığı hatırlatıldı. Ekonomist kimliğiyle Doğu Türkistan’daki yapısal eşitsizlikleri bilimsel verilerle ortaya koyan Tohti’nin, siyasal şiddeti reddeden tutumu nedeniyle hedef alındığı ve 2014’te siyasi nitelikli bir davayla müebbet hapse mahkûm edildiği ifade edildi.

Tohti’nin tecrit koşullarında tutulmasının, ailesiyle görüştürülmemesinin ve hukuki erişimin engellenmesinin uluslararası hukuk açısından ciddi ihlaller oluşturduğu vurgulandı. Açıklamada, Tohti’nin düşünsel mirasının etnik gerilimlerin barışçıl yollarla çözülebileceğine dair güçlü bir inancı temsil ettiği belirtildi.

Uluslararası toplumun Tohti’ye verdiği destek hatırlatılarak, Sakharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü, Václav Havel İnsan Hakları Ödülü, PEN Özgürlük İçin Yazma Ödülü, Martin Ennals Ödülü ve Turan Yazgan Büyük Ödülü dahil olmak üzere birçok uluslararası ödüle layık görüldüğü kaydedildi. Tohti’nin 2018’den bu yana düzenli olarak Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterildiği de aktarıldı.

“Her adaylık Uygurların sesini güçlendiriyor”

Basın açıklamasında, Nobel Barış Ödülü için aday gösterme yetkisine sahip akademisyenlerin ve kurumların desteğinin kritik öneme sahip olduğu belirtildi. Tohti’nin adaylığının yalnızca bir aydının yaşadığı adaletsizliği değil, Uygurların maruz kaldığı sistematik baskıları da görünür kılacağı ifade edildi.

Tohti’nin Nobel Barış Ödülü’ne layık görülmesinin hem kendisinin özgürlüğü için küresel baskı oluşturacağı hem de Uygur halkının temel haklarının tanınmasına yönelik önemli bir adım olacağı kaydedildi.

“Uygurların Mandelası” olarak anılıyor

İlham Tohti İnisiyatif Hareketi Kurucu Başkanı Enver Can, Tohti’nin yalnız Uygurların değil tüm Türk dünyasının ve insanlığın ortak vicdanı olduğunu söyleyerek destek veren tüm kurum ve akademisyenlere teşekkür etti. Can, Tohti’nin hücre koşullarında dahi düşünsel etkisini sürdürdüğünü belirterek insan haklarına önem veren tüm kişi ve kuruluşları 2026 Nobel Barış Ödülü adaylığına destek vermeye çağırdı.

Toplantının sonunda söz alan konuşmacılar, Uygur halkının en çok ihtiyaç duyduğu şeyin uluslararası dayanışma olduğunu dile getirerek desteklerini sürdüreceklerini ifade etti.