Muğla’nın Kavaklıdere ilçesi, bir zamanlar kalaycılık mesleğiyle ön plana çıkan ve bakır kap üretimiyle tanınan önemli ilçelerden biriydi. Ancak teknolojinin ilerlemesi ve mutfak eşyalarında farklı malzemelerin kullanılmaya başlanmasıyla birlikte, bu köklü meslek günden güne unutulmaya yüz tutmakta.
Kavaklıdere’nin Geçim Kaynağıydı
Özellikle geçmiş yıllarda Kavaklıdere’de yaşayan pek çok ailenin geçim kaynağı olan kalaycılık, ilçenin ekonomik ve kültürel yapısında önemli bir yer tutuyordu. Bakır kapların yaygın olarak kullanıldığı dönemlerde, kalaycı ustaları sadece dükkânlarında değil, sokak sokak dolaşarak da evlerden bakır kapları toplar, atölyelerinde kalaylayarak tekrar kullanılabilir hale getirirdi.
Kalaycılık mesleğine yıllarını vermiş Nevzat Çakıroğlu'nun anlattığına göre, özellikle bayram arefelerinde kalaycılara yoğun bir talep olur, bakır kazanlar, tavalar, siniler, ibrikler ve çömlekler yeniden parlak bir görünüme kavuşurdu. Kalaylama işlemi için odun ve çıra temin edilir, ustalar bazen günlerce aralıksız çalışarak işleri yetiştirmeye çalışırdı.
Bakırın Yerini Modern Mutfak Eşyaları Aldı
Ancak zamanla çelik, alüminyum ve teflon gibi malzemelerden üretilen mutfak eşyalarının yaygınlaşmasıyla birlikte bakır kaplara olan ilgi azaldı. Bu durum, doğrudan kalaycılık mesleğini de etkiledi. Çırak yetişmemesi, talebin azalması ve teknolojik gelişmelerle birlikte Kavaklıdere’de kalaycılık yapan ustaların sayısı hızla düştü.
60 yılı aşkın süredir bu mesleği icra eden Kavaklıdere’nin son ustalarından Nevzat Çakıroğlu, mesleğin yok olma noktasına gelmesinden büyük üzüntü duyduğunu belirterek şunları söyledi:
“Eskiden Kavaklıdere’de kalaycılık altın değerindeydi. Her evde mutlaka bir bakır sini, kazan ya da tava bulunurdu. Kalaycılar, hem dükkânlarında hem de köy köy dolaşarak bu işi yapardı. Şimdi ise çırak yetişmiyor, gençler ilgi göstermiyor. Oysaki kalaylanmış bakır kaplar sağlıklıdır, yıllarca kullanılabilir. Ama ne yazık ki bu kültür unutuluyor.”
Kültürel Miras Yok Oluyor
Kavaklıdere’de bir zamanlar altın çağını yaşayan kalaycılık, bugün sadece birkaç usta tarafından sürdürülmeye çalışılıyor. Kalaycılığın yanında, ilçede bakır işlemeciliği de büyük oranda gerilemiş durumda. Geçmişte Kavaklıdere gibi çevre köylerde de yapılan bu meslek, artık sadece anılarda yaşamakta.
