Muğla’da Bir Dönem: Türkiye’nin İlk Kadın Valisi Lale Aytaman’ın Hikâyesi
15
Türkiye’nin siyaset ve kamu yönetimi tarihinde önemli bir döneme damgasını vuran isimlerden biri olan Lale Aytaman, ülkenin ilk kadın valisi olarak simge kişiliklerden biri olmaya devam ediyor.
11 Haziran 1944’te İstanbul’da doğan Aytaman, eğitim ve akademik çalışmalarının ardından bürokrasi ve siyasette birden fazla alanda öncü roller üstlendi.
25
Eğitim Kökeni ve Akademik Hayat
İlköğretim sonrası eğitimini Avusturya Kız Lisesi’nde tamamlayan Aytaman; 1962 yılında ABD’nin Arizona eyaletinde AFS öğrenci değişim programı kapsamında eğitim fırsatı buldu. İstanbul Üniversitesi’nde Alman Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun olduktan sonra Hamburg’da doktora yaparak akademik dünyada kendine sağlam bir yer edindi.
Üniversitelerde öğretim görevlisi olarak Almanca dersleri veren Aytaman; Ankara Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi gibi köklü yükseköğretim kurumlarında görev yaptı.
35
Valilik Dönemi ve Yerel Projeler
6 Temmuz 1991’de Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından Muğla Valisi olarak atanan Lale Aytaman, bu görevini 1995 yılına kadar sürdürdü. Bu atama ile birlikte Türkiye tarihine “ilk kadın vali” olarak geçti.
Muğla’da kaldığı süre boyunca özellikle yerel kalkınma, kültür ve kadının toplumsal konumu alanında öncü projelere imza attı. Geleneksel dokumacılığın yaşaması ve el sanatlarının ekonomiye katılması için “Yeşilyurt Modeli”ni hayata geçirdi; “MELSA (Muğla El Sanatları)” kurumunu kurarak hem istihdam yarattı hem yöresel kültürü korumaya katkı sundu. Ayrıca, çevreye yönelik çalışmaları ile dikkat çekti.
45
Siyasi Hayat ve Meclis Görevleri
1995 yılında ANAP (Anavatan Partisi) bünyesinden Muğla milletvekili seçilen Lale Aytaman, TBMM çatısı altında birçok önemli görev üstlendi. Kadının statüsünün güçlendirilmesi için kurulan araştırma komisyonunun başkanlığını yaptı. Ayrıca, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nde ve Batı Avrupa Birliği’nde ülkesini temsil etti. Özellikle “Çevre, Yerel ve Bölgesel Yönetimler Komisyonu” başkanlığı görevini üstlenerek uluslararası platformlarda Türkiye’nin yerel yönetim yaklaşımlarını savundu.
55
Aile ve Hatıralar
Aytaman’ın babası Abdullah Köseoğlu, senatörlük görevi yapmış, annesi Mukadder Hanım’dır. Eski başbakanlardan Nihat Erim, Aytaman’ın dayısıdır. Evli olan Aytaman’ın bir çocuğu vardır.
Valilik dönemi ve diğer deneyimlerinin anlatıldığı “İğneli Koltukta Dört Buçuk Yıl” adlı kitapta, Aytaman anılarını ve dönemin sosyo-politik atmosferini okurlara aktarmaktadır.
Lale Aytaman’ın yaşamı, yerel yönetimlerde kadın liderliğinin önemini, demokratik katılımı ve kültürel mirasın korunmasını vurgulayan bir örnek teşkil etmektedir.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.