Topluluk olarak kitle zekasından mahrum bir yapımız da var maalesef. Sokağa çıktığınız zaman karsılaşabileceğiniz pek çok durum bunu gözünüze sokar niteliktedir. Toplu taşıma araçlarını kullanmayı bilmeyenler, elindeki cep telefonunu bile kullanmayı bilmeyenler. O telefonun bütün özelliklerini ezbere bilirler ama toplum içinde nasıl kullanılacağını bilmezler. otobüs duraklarında sıraya gidereler bir zahmet ama o sırayı kaldırım ya da yolun dikine olarak uzatırlar ki gelen gecen içlerinden geçmek zorunda kalsın yavaşlasın hatta engellensin. Tek tek süper akillidir hiç şüphem yok set kuyruğu insanları. Ama topluca toplumca düşünemezler bunu çünkü akıl hep bireysel çalışır öteye gidemez. otobüs kuyruğu, bilet alma kuyruğu, fatura  kuyruğu vs vs. bütün kuyruklarda bir bakıp düşünüp, “lan her birimiz diğerinin ardına biçimlice duralım da gelen geceni engellemeyelim” demezler, çünkü bu kısmı toplumca yaşama kısmına girer…

***

Bir kaç insan kaldırımda karsılaşır ayak ustu sohbet etmek isterler, öğrencidir, bankacıdır, memurdur hepsi hayatlarında pek çok başarıya imza atmış gerçekten değerli insanlardır ama o kaldırımın tam ortasına kümelenmiş halde devam ederler sohbete. Kapı önünde koyun misali kümelenen insanların aynisidir bu insanlar genelde. yürürken bir küme halinde karsınıza çıkarlar, bilerek onlar yüzünden durmuş gibi yaparsın, bakarlar suratına anlamsız anlamsız, tanımaları gerekmiş de tanıyamamış gibi. “bizim yüzümüzden durdu bu adam set gibi engelledik çünkü” demezler diyemezler, çünkü akılları topluca yasama düzeni ile alakalı maalesef fazla zahmet eylememektedir. Her sefer tam içlerinden geçerim, bir kere de “lan adam geçecek yer bulamadı kaldırımda içimizden geçmek zorunda kaldı, az kenarda yapalım ayak ustu sohbetimizi de gelen gecen rahat geçsin” demezler çünkü gelen gecene hiç kafalarını yormazlar.

***

Hepimiz süper şoförüz, ileri sürücülük teknikleri uzmanıyız, hem sürüşten hem arabadan süper anlarız ama bir bayram boyunca uçurumdan atlayan koyunlar misali telef olur gideriz, bayram tatilini topluca beceremeyiz ve daha da acısı daha bayram gelirken peşin peşin biliriz bir sürü kaza olup bir sürü insanin hayatini kaybedeceğini ve böyle de olur, bundan daha geri zekalı ne olabilir?

Şahsi mekanlarımızı temiz tutar ortak mekanlarımızın içine ederiz. Çünkü ben iken zeki biz iken geri zekalıdır bu insanlar. Kendine ait değil diye düşünür oysa oranın sahiplerinden biridir, o bir birlerin tamamı da oranın tek sahibidir ya bunu düşünmezler. Türk milletinin öyle değişik kendine has bir özelliğidir bu. Örnekler saymakla bitmez. Hiçbirimiz geri zekalı değiliz ama kitle olarak zekadan yoksun davranırız.

***

Adam çıkar hepinize anahtar vereceğim, hem de bir değil iki tane, bir ev bir araba der. Buna inanır gibi iktidara getirir, “nerden bulup da veriyorsun nicedir bu değirmenin suyu nerden gelir?” demeyiz, adam iktidara gelir. Bu dediklerini yapmaz. O da yetmez daha da yükselir daha da yücelir, siz salaksınız der gibi, dun dundur bugün bugündür der gezer. daha da yüksek rakımlara oturur, yok ombudsman, olmadı bir bilen ilan ederiz. Uzun fakat bir şey anlatmayan cümleleri kenardan kenardan gündem belirler. Bir kişi çıkıp da “iyisin hoşsun da su tarihe bir bakalım sana girecek delik bırakacak mi?” demez. Derse de duyulmaz. Tecrübedir, büyük devlet adamıdır, konutsu mu tam konuşur diye birileri doldurur, tek tek sorsan kimse inanmaz, toplumca doğru kabul edilir gider…

***

Toplum olarak el birliğiyle sözleşmiş gibi birbirimize tahammül edemez hale geldik. Ne hikmettir bilmiyorum ama şundan çok eminim ki böyle devam edecek olursa toplumdaki değer yargılarımız ciddi zarar görecek. Konuyu toplumdan aileye ve yakın çevreye indirgeyecek olursak annenin evladına sabrı yok. Çok şahit oluyorum. Çocuk annesine soru soruyor öğrenmek için gayet masumca. Anne bağırarak cevap veriyor. Neden? Karı koca birbirlerine tahammül gösterememişler küçücük mesele sabırsızlıkla olmuş kocaman devlet meselesi. Akabinde çocuğa yansıyan olumsuz anne portresi. Anneden bu davranışı görüp öğrenen çocuk; arkadaşlarına, çevresine, hatta gün gelip büyüdüğü zaman anne ve babasına karşı bu davranışları gösterir. Bir zincirin halkası gibi ondan ona tahammülsüzlük sirayet ederek bir sonraki nesillere miras kalacak düzeye gelir.