Yapay Zeka Gemini Analiz Raporu 3 Bölümdür ;

Nurhan Keleş'in çalışması, alternatif ekonomik modeller üzerine artan küresel söyleme önemli bir katkı sağlamaktadır. Zengin İslami ekonomi geleneklerinden ve Ahilik gibi tarihsel emsallerden yararlanarak, 21. yüzyıl ekonomisinin karmaşıklıklarını yönetmek için farklı, üretim odaklı ve faizsiz bir bakış açısı sunmaktadır.2

Modelin, "sosyal ve ekonomik facianın içine sürüklemektedir" 2 şeklinde ifade edilen toplumsal sıkıntıları giderme ve "toplumu yeniden değerlerimiz temelinde yükseltebilir miyiz" 2 sorusuna yanıt arama hedefi, modelin öneminin sadece ekonomik yeniden yapılanmanın ötesine geçtiğini göstermektedir.

Bu durum, ekonomik faaliyetleri faize dayalı finansın doğasında var olan oynaklık ve spekülatifyapısından ayırarak ekonomik dayanıklılığı teşvik etmeyi amaçladığını ima etmektedir. Aynı zamanda, etik değerleri yerleştirerek ve adil dağıtıma odaklanarak, aşırı servet eşitsizlikleriyle sıkça ilişkilendirilen toplumsal sürtüşmeyi azaltmayı ve sosyal uyumu teşvik etmeyi hedeflemektedir.

Bu yaklaşım, ulusal kalkınma ve yönetişim stratejileri için kritik, ancak genellikle göz ardı edilen hedefler olan uzun vadeli toplumsal istikrar, gelişmiş sosyal uyum ve azaltılmış sosyal maliyetler potansiyelini taşımaktadır.

Türkiye'deki Vakıf ve Kümelenmeler İçin Yasal Çerçeve

Nurhan Keleş'in "Vakıf İş Kümesi" modeli, Türkiye'deki mevcut yasal ve kurumsal yapılar içinde değerlendirilmelidir.

● Vakıf Kurulumu: Türkiye'de vakıflar, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'na göre resmi bir senetle (noter huzurunda düzenlenmiş) veya ölüme bağlı tasarrufla kurulmaktadır.12 Kuruluş süreci, vakıf senedinin incelenmesi ve vakfın adı, amacı, başlangıç mal varlığı, örgütlenme şekli ve yerleşim yeri gibi yasal gerekliliklere uygunluğunun sağlanması için yetkili asliye hukuk mahkemesine başvuru yapılmasını gerektirir.12 Mahkeme onayıyla birlikte vakıf, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından tutulan merkezi sicile kaydedilir ve Resmi Gazete'deilan edilir.12 Yeni vakıflar için asgari mal varlığı gereksinimleri her yıl Vakıflar Meclisi tarafından belirlenir.13

● Kümelenme ve Dernekler: Türk hukuku, derneklerin diğer sivil toplum kuruluşları, vakıflar ve sendikalarla işbirliği yaparak ortak amaçları gerçekleştirmek üzere "platformlar" oluşturmasına olanak tanıyan mekanizmalar da sunmaktadır.16 Türkiye'deki "Küme Vakfı" (Kültür ve Medeniyet Vakfı) 17 ve "İşim Kümelenmesi" (İş ve İnşaat Makineleri Kümelenmesi) 18 gibi mevcut örnekler, bu örgütsel biçimlerin pratik uygulamasını göstermektedir. Bu yapılar, bazen hem vakıf hem de iş kümesi unsurlarını bir araya getirmektedir.

Nurhan Keleş'in kitabı bir "kurumsal model" önerisi sunarken 2, Türkiye'deki vakıf ve kümelenmelerin mevcut yasal çerçevesini anlamak, modelin uygulanabilirliğini değerlendirmek için büyük önem taşımaktadır.12

Türk hukukunun vakıf kurma konusunda açık ve yerleşik yönergeler sunması ve "kümelenme"nin tanınmış bir ekonomik kalkınma stratejisi olması, Keleş'in modelinin, benimsenmesi halinde, muhtemelen bu mevcut yasal ve örgütsel biçimler içinde yapılandırılması ve işletilmesi gerekeceğini göstermektedir. Bu durum, modelin teorik yönlerinin ötesine geçerek, gerçekleşme yolunu ve ulusal ekonomik yapıya entegrasyon potansiyelini değerlendirmek için önemlidir.

Ayrıca, "Küme Vakfı" 17 ve "İşim Kümelenmesi" 18 gibi mevcut kuruluşların varlığı, Türkiye'de vakıflar ve iş kümeleri arasında hibrit biçimlerin veya işbirliklerinin zaten mevcut olduğunu göstermekte ve Keleş'in modelinin özel uygulaması için potansiyel şablonlar, öğrenilen dersler veya zorluklar sunmaktadır. Bu bağlam, potansiyel uygulama stratejilerini bilgilendirmek amacıyla sunulmaktadır.

Sonuç

Nurhan Keleş'in "Vakıf İş Kümesi" adlı eseri, kapitalist ekonomik sistemin faize dayalı hâkimiyeti ve gelir dağılımındaki adaletsiz yapısının yol açtığı etik ve sosyo-ekonomik sorunlara karşı kapsamlı bir yanıt sunmaktadır. Bu çalışma, toplumu yeniden değerler temelinde yükseltme ve faizsiz bir sistem geliştirme arayışından hareketle, Ahilik ve İslam ekonomi tarihi tecrübelerinden ilham alan, uygulanabilir bir kurumsal model önermektedir.

Modelin üretim odaklı, faizsiz ve değer temelli yapısı, reel sektörü aktifleştirmeyi, istihdamı artırmayı ve 21. yüzyılın ekonomik zorluklarına etik ve sürdürülebilir çözümler sunmayı hedeflemektedir. Özellikle sivil toplum kuruluşları, esnaf ve sanayiciler gibi reel sektör aktörlerini hedeflemesi, modelin tabandan kalkınma ve yerel ekonomik güçlendirme potansiyelini ortaya koymaktadır.

"Vakıf İş Kümesi," sadece ekonomik bir reform önerisi olmanın ötesinde, toplumsal refahı ve ahlaki bütünlüğü merkeze alan bütünsel bir yaklaşım sunmaktadır. Tarihsel ve kültürel mirasla harmanlanmış bu yenilikçi model, ekonomik dayanıklılığı artırarak ve sosyal uyumu teşvik ederek uzun vadeli toplumsal istikrar için önemli bir potansiyel taşımaktadır.

Türkiye'deki mevcut vakıf ve kümelenme mevzuatı, bu tür bir modelin yasal çerçeve içinde yapılandırılmasına olanak tanımakta, böylece Nurhan Keleş'in önerisinin teorik geçerliliğinin yanı sıra pratik uygulanabilirliğini de güçlendirmektedir. Bu çalışma, alternatif ekonomik düşünceye değerli bir katkı sunmakta ve günümüzün karmaşık ekonomik ve sosyal sorunlarına yönelik yenilikçi bir bakış açısı sağlamaktadır.

Alıntılanan çalışmalar

1. Başarılı Kümelenme Örnekleri - Üsimp, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://www.usimp.org.tr/uploads/Webinar/webinar21_10_ismail_ari.pdf

2. Vakıf İş Kümesi - Nurhan Keleş Kitabı ve Fiyatı - Hepsiburada, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://www.hepsiburada.com/vakif-is-kumesi-nurhan-keles-pm-HB00000EQUX3

3. Vakıf İş Kümesi (Nurhan Keleş) - Fiyat & Satın Al - D&R, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://www.dr.com.tr/Kitap/Vakif-Is-Kumesi/Egitim-Basvuru/Is-Ekonomi-Hukuk/Yonetim-Is-Gelistirme-Kalite/urunno=0001781546001

4. Nurhan Keleş Kitaplar & Eserleri - Hepsiburada, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://www.hepsiburada.com/kitaplar-c-2147483645?filtreler=yazar:Nurhan%E2%82%AC20Kele%E2%82%ACC5%E2%82%AC9F

5. Vakıf İş Kümesi Nurhan Keleş Fiyatları - Cimri, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://www.cimri.com/is-yonetimi-kitaplari/en-ucuz-vakif-is-kumesi-nurhan-keles-fiyatlari,112107512

6. Çınaraltı Yayınları / Üniversite Ders Kitapları - kitapsec.com, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://www.kitapsec.com/mobil/cinaralti-yayinlari_yyn961_kt72/1-6-0a0-961-0-1-1-0.xhtml

7. Vakıf Iş Kümesi - Nurhan Keleş Fiyatları ve Yorumları | En Ucuzu Akakçe, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://www.akakce.com/akademik-kitaplar/en-ucuz-vakif-is-kumesi-nurhan-keles-fiyati,146699181.html

8. Nurhan Keleş kitapları - Kitapx, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://kitapx.com/yazar/nurhan-keles/tum-kitaplar

9. Vakıf İş Kümesi - Bkmkitap, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://www.bkmkitap.com/vakif-is-kumesi

10. Keleş kitabını MÜSİAD Genel Başkanına sundu - OGÜN Haber - Günün Önemli Gelişmeleri, Son Dakika Haberler, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://www.ogunhaber.com/kultur-sanat/keles-kitabini-musiad-genel-baskanina-sundu-975618h.html

11. Vakıf İş Kümesi - Webkitap, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://turkcekitap.de/vakif-is-kumesi

12. Ana Sayfa - T.C. Vakıflar Genel Müdürlüğü, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://www.vgm.gov.tr/vakif-nasil-kurulur

13. Vakıf Kuruluşu | Erdem&Erdem, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://www.erdem-erdem.av.tr/bilgi-bankasi/vakif-kurulusu

14. Tarihte Vakıflar - T.C. Vakıflar Genel Müdürlüğü, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://www.vgm.gov.tr/kurumsal/tarihce/tarihte-vakiflar

15. Vakıf Senedi Örneği (Genel) - T.C. Vakıflar Genel Müdürlüğü, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://www.vgm.gov.tr/vakif-islemleri/vakif-nasil-kurulur-/vakif-senedi-ornegi-genel

16. Dernek Kuruluşu ve İstenen Belgeler - İznik Kaymakamlığı, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, http://iznik.gov.tr/dernek-kurulusu-icin-istenen-belgeler

17. Hakkımızda - KÜME Vakfı, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://kumevakfi.org/tr/hakkimizda/

18. İş ve İnşaat Makineleri Kümelenmesi, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://www.isim.org.tr/

19. Vakıf ve Derneklere Ait Ticari İşletmeler - Bandırma Ticaret Odası, erişim tarihi Ağustos 18, 2025, https://www.bandirmaticaretodasi.org/tr/vakif-ve-derneklere-ait-ticari-isletmeler