Çevreden Muğla’nın merkez ilçesi Menteşe’de halen daha kömür kokularının geldiğini ve özellikle akşam yürüyüşe çıkan ya da bir şekilde akşam saatlerinde dışarıda olmak durumunda kalan vatandaşlarımızın kirli hava soludukları için yutaklarında yanma yaşadıkları yönünde şikayetlerde bulunduklarını geçtiğimiz yazılarımızda aktarmıştık.

Bu konudan söz ederken çok kapsamlı bir bilgi akışında bulunamamıştık. Bilgi sunabilmek için ise, “bilgi sahibi olmalıydık” dedik ve konuyu ilgili makamlarında araştırdık.

Bilgi sahibi olunca vatandaşlarımızın haklı olduğunu öğrendik.

Hava izleme ölçümlerine göre ilimizde, özellikle kış döneminde partikül madde (PM) ve Kükürt dioksit (SO2) gibi kirliliğe yol açan unsurların diğer dönemlerde yapılan ölçümlerden daha fazla olduğu bilgisine eriştik.

Bunda da, ısınma, sanayi ve motorlu taşıt sayısındaki artışından kaynaklı trafik faktörlerinin etkili olduğunu, bu faktörlerin hava kalitesini olumsuz etkileyerek, hava kirliliğine yol açtığını öğrenmiş olduk.

Havamız geçmişte de kirliydi lakin doğalgaz kullanımının yaygınlaşmasıyla çok fazla hissetmiyor gibi davrandığımız kirliliğin, şehrin etrafının dağlarla çevrili bir çöküntü düzlüğünde ve çanak vadi şeklindeki konumu nedeniyle hava sirkülasyonunun engellenmesi sonucu meydana geldiği bilgisini aldık.

Yine edindiğimiz bilgilere göre, şehirde hava kirliliği özellikle sabah 07.00 ile 09.00 saatleri arasında ve akşam ise, 17.00 ile 21.00 saatleri arasında pik yapıyormuş.

Aslında bu sorun minimum seviyeye düşse bile devam edecek.

Neden mi? Çünkü Menteşe’deki ‘eski Muğla’ diye adlandırılan bölgeye doğalgaz ulaşmış değil. Gerekçe ise, malum sit.

Söz konusu alan sit alanı kabul edildiği için doğalgazın ulaşması da güç görünüyor.

Ayrıca, kent merkezinin neredeyse ortasında kalakalmış kamu dairelerinde kullanılan yakıtlar da kirliliğe sebebiyet verirken, bunun yanında neredeyse defaten dile getirdiğimiz trafik sorunu da cabası. Artan araç sayısıyla birlikte trafik yoğunluğu yaşanan şehrimizde hava kirliliği kaçınılmaz anlayacağınız.

Isınma, sanayi ve trafik artışından kaynaklı olduğu bilgisine ulaştığımız bu kirlilikle nasıl mücadele edilebilirdi?

Bunu öğrenmek istiyorduk ki, konuya ilişkin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediye başkanlıklarının sorumluluğunda uygulanması için hazırlanan ‘Muğla İli Temiz Hava Eylem Planı’na ulaştık.

Tabi bu kirlilik sadece Menteşe üzerinden değerlendirilmiş değil, ilçeler de analiz edilmiş. Yani temiz hava eylem planı il genelini kapsıyor ama biz yaşadığımız Menteşe’yi ele alıyoruz doğal olarak.

Eylem planında yapılan durum analizine göre; kış döneminde ısınma amaçlı katı yakıtların kullanılmaya başlamasıyla kirletici parametrelerde artışlar oluştuğu ve partikül madde (PM10) parametresinde sıklıkla değer aşımlarının gözükmekte olduğu belirtiliyordu.

Planda, rüzgar hızının az ve sıcaklığın düşük olması atmosferik ve meteorolojik şartlar olarak değerlendirilirken, il merkezinin çanak konumunda olması, şehir merkezindeki yoğun yapılaşma ile il merkezinin sıkışık durumda olması gibi sebepler de, topoğrafik durum ve nüfus ve şehir merkezinin yapılanma durumu başlıkları altında toplandı.

Bütün bu sebepler ortadayken, çözüm yolu olarak ta, doğalgaz kullanımının yaygınlaştırılması önerisinde bulunuluyordu.

Doğalgaz kullanımı demişken, Muğla il merkezi olan Menteşe’de 2017 yılında doğalgaz kullanan abone sayısı 15 bin 626, 2018 yılında 25 bin 378 ve 2019 yılsonu abone sayısı 34 bin 359.

Hazırlanan eylem planında, doğalgaz kullanım sayılarının artmasıyla birlikte, kış aylarında gözlemlenen yüksek emisyon değerlerinin düşmesinin beklendiğine dikkat çekiliyordu.

Kıssadan hisse, sorun ortada, çözümü de öyle.

Ancak miş, mış’tan öteye gideceğini düşünmüyorum.

Kirlilik kadar motorlu taşıt sayısının da pik yaptığı şehirde o daracık, tek yönlü tek şeritten akan trafik olduğu ve sit alanları gerekçesinden dolayı bağlanamayacak doğalgaz sorunu yaşandığı sürece, şehirdeki hava kirliliği, azalmayacağı gibi daha da artacaktır.

Allah’tan kirliliğin faktörleri arasında gösterilen sanayimiz çalışmıyor. Çalışmıyor derken, yanlış anlaşılmasın motorlu taşıt sanayisi değil, bacalı sanayi.

Neyse o konulara hiç girmeyelim.

Analizler, ortaya konan sebepler, durum tespitleri ve uygulanması gerekenler ışığında hazırlanan eylem planında yararlı bir plan olmuş ama sadece yararlı.

Bakalım bu planda bulunan çözümcül başlıkların kaçta kaçı uygulanacak, takip edeceğiz.