Bulgar bir nöropsikiyatr ama onu sadece doktor ya da akademisyen diye geçmek haksızlık olur. Çünkü adam, eğitim sisteminin yıllardır görmezden geldiği bir gerçeği ortaya koydu: İnsan beyni, düşünme tarzı değişince öğrenme kapasitesini katlıyor.

Peki olay ne

Lozanov’un geliştirdiği sistemin adı “sugestopedi” yani telkinle öğrenme. Mantığı çok basit: Beyin rahat, stressiz bir haldeyse bilgi çok daha hızlı ve kalıcı depolanıyor. Bunu da müzikle, hikâyeyle, beden diliyle, hatta hafif hipnotik telkinlerle destekliyorsun… Öğrenme resmen kendiliğinden akıp gidiyor.

Klasik sınıf düzenini düşün. Tahtada yazan öğretmen, sırada dimdik oturan öğrenciler, tepelerinde sınav korkusu… Beyin direkt kapanıyor ama Mozart çalan bir odada, eğlenceli bir hikâyeyle anlatılan bir ders Fark etmeden zihne kazınıyor. Aynı çocukların oyun oynarken dil öğrenmesi gibi.

Lozanov’un deneylerinde öğrenciler 1 ayda 1000 kelimeye yakın sözcük öğrenmiş. 70’lerde Bulgaristan’da bakanlık bunu pilot okullarda denemiş. UNESCO 1978’de incelemiş ve umut vadettiğini söylemiş. Almanya, Fransa, Kanada gibi ülkelerde de alternatif okullar bu sistemi kullanmış. Bazıları çok başarılı olmuş, bazıları eleştirilmiş ama ortada net bir şey var Beyin bizim sandığımızdan çok farklı öğreniyor.

Şimdi sıkı dur

Türkiye’de eğitim böyle olsaydı

Düşünsene sabah matematik dersine klasik müzik eşliğinde giriyoruz. Tarih kitapları tiyatral şekilde canlandırılıyor. Ezber yok his var. Korku yok merak var. Öğrenciler “ben yapabilirim” diye motive oluyor. Eğitim sadece bilgi değil özgüven de öğretiyor.

Bugün hâlâ çocuklara “sessiz otur test çöz” dayatılıyor. Halbuki Lozanov’un dediği gibi eğitim bir disiplin değil bir deneyimdir. O deneyimi nasıl sunduğun bilgiden bile değerli.

Bence şu soruyu sormalıyız artık

Eğitimi değiştirmek için daha kaç müfredat reformunu bekleyeceğiz Belki de ihtiyacımız olan tek şey biraz müzik biraz telkin biraz cesaret

Çünkü bazen öğrenmek için çalışmak değil inanmak yetiyor.